Συνολικές προβολές σελίδας

Αναζήτηση

Θέματα

Giveaway of the Day

Πληροφορίες

Η φωτογραφία μου
Είμαι απόφοιτος του τομέα Κλασικών Σπουδών του τμήματος Φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Α.Π.Θ και κάτοχος μεταπτυχιακού διπλώματος του ίδιου τομέα της σχολής με το θέμα της διπλωματικής μου εργασίας να παραγματεύεται το έργο "Περὶ παίδων ἀγωγῆς" του Πλουτάρχου. Είμαι υποψήφια διδάκτωρ του τομέα Κλασικών Σπουδών του τμήματος Φιλολογίας του Δ. Π. Θ. Με ενδιαφέρουν αρκετά θέματα διδακτικής μεθοδολογίας και μελέτες περιπτώσεων. Το 2009 διορίστηκα μέσω Ασεπ και δίδαξα στο ΓΕΛ Αρχαγγέλου Ρόδου για δύο χρόνια. Από το σχολικό έτος 2011-12 υπηρετώ στο ΓΕΛ Λιμένα, στην γενέτειρά μου, την Θάσο.

Δημοφιλείς αναρτήσεις

Τρίτη 31 Μαΐου 2011

Προβληματισμοί για το ερώτημα Β1, στο μάθημα της Νεοελ. Γλώσσας (Πανελλάδικές 2011))

Ένα εξαιρετικό κείμενο του Π. Τσουκαλά, που δημοσιεύθηκε στο alfavita.gr, σχετικά με τους προβληματισμούς που γεννήθηκαν σε όλους μας όσον αφορά το ζητούμενο Β1 στο μάθημα της Νεοελ. Γλώσσας


Στο ζητούμενο Β1 του κριτηρίου Νεοελληνικής Γλώσσας (πανελλήνιες Εξετάσεις 2011), οι διαγωνιζόμενοι αποτυγχάνουν να αναπτύξουν ικανοποιητικά σε παράγραφο τη φράση του Π. Μανδραβέλη «Η κοινότητα χρειάζεται την κοινή εμπειρία για να είναι κοινότητα». Η αποτυχία αυτή παρουσιάζει έξαρση συγκριτικά με άλλες χρονιές. Δεν είναι όμως φετινό γεγονός. Τούτο σημαίνει ότι οφείλεται τόσο σε συγκεκριμένες αστοχίες επικαιρικού χαρακτήρα όσο και σε πάγιες αδυναμίες.
Ιδιαίτερα φέτος η επιλογή του συγκεκριμένου χωρίου ήταν εν μέρει ατυχής. Διότι η επίμαχη φράση αποτελεί μέρος ενός συλλογισμού, το αποδεικτικό μέρος του οποίου παραλείφτηκε κατά τη (διπλή) διασκευή του κειμένου. Κατά συνέπεια μένει μετέωρη και σκοτεινή νοηματικά .
Προκειμένου να διερευνήσω τις πάγιες αδυναμίες (και να αποφύγω τις συνήθεις αναφορές σε κενά της εν γένει γλωσσικής διδασκαλίας), μελέτησα 18 «ενδεικτικές» απαντήσεις στο Β1 που κατέθεσαν και δημοσίευσαν στο Διαδίκτυο συνάδελφοι φιλόλογοι εργαζόμενοι σε φροντιστήρια. Σκοπός μου δεν ήταν να κρίνω το έργο τους. Αποφεύγω να αναφερθώ στη σαφήνεια του λόγου, στην ορθοέπεια, στον ειρμό της σκέψης και στη δομή. Εστιάζω στον τρόπο με τον οποίο προσέγγισαν εν θερμώ (γιατί εξέθεσαν τις απαντήσεις τους αυθημερόν) το ζητούμενο της ανάπτυξης.

Σάββατο 28 Μαΐου 2011

Διαδραστικός πίνακας με 50 ευρώ??? Μήπως βρέθηκε λύση στο προβλημα της κρίσης???

Στο παρακάτω σύνδεσμο θα βρείτε μια ενδιαφέρουσα πρόταση χρήσης διαδραστικού πίνακα με... μόνο περίπου 50 ευρώ!!!

Πρόταση για διαδραστικό πίνακα χαμηλού κόστους

Τετάρτη 25 Μαΐου 2011

Το "Ράδιο Αρβύλα" κατά των greeklish!!!!

Πολλές φορές, στα πλαίσια του μαθήματος της Έκθεσης, κάναμε λόγο για τις συνέπειες της χρήσης greeklish στην καθημερινή μας ζωή, τόσο στο κινητό μας όσο και στον υπολογιστή. Δείξατε μεγάλο ενδιαφέρον για το θέμα και προσφέρατε πλούσιο υλικό στην ιδεοθύελλα που κάναμε. Όμως, με μεγάλη μου λύπη δεν βλέπω κάποια άλλαγή στην διαδικτυακή σας "παρουσία". Και σαν να μην έφτανε αυτό, όλο και αυξάνονται τα δείγματα γραπτών -ακόμα και άριστων - που έιναι πλούσια σε ορθογραφικά λάθη...
Ανάλογα παραδείγματα οδήγησαν προφανώς τον Αντ. Κανάκη και την παρέα του να ετοιμάσουν το νέο τους σποτάκι.. Χαιρετίζουμε και στηρίζουμε την προσπάθεια τους και ας ελπίσουμε να συμβάλλουν θετικά στον αγώνα που κάνουμε στο σχολείο!!!





 

Δευτέρα 23 Μαΐου 2011

Οι θέσεις της Π.Ε.Φ. για τα θέματα των Λατινικών Θεωρητικής Κατεύθυνσης Γ΄ Λυκείου

Τα θέματα των Λατινικών της θεωρητικής κατεύθυνσης ήταν αναμενόμενα χωρίς
ιδιαίτερες εκπλήξεις, απαιτούσαν όμως πολύ καλή προετοιμασία των υποψηφίων.
A.1. ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
Τα προς μετάφραση κείμενα προέρχονται από τις διδακτικές ενότητες ΧΧΧ και XLIX
του σχολικού εγχειριδίου. Είναι γνωστά και διδαγμένα και δεν έχουν ιδιαίτερες
μεταφραστικές απαιτήσεις.
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
Οι γραμματικές και συντακτικές ασκήσεις - κλιμακούμενης δυσκολίας - κινούνται στην
παραδοσιακή πρακτική των τελευταίων ετών, ελέγχοντας μόνο την απομνημόνευση
τύπων.
B1 μονάδες 15
suspicio
quoddam
continentius
rebus
laudis
genus
alicuius
dedecore
virorum
cultellοs
eae-que
tonsoribus
haec
certiore
talium

Πανελλήνιες: Λατινικά 2011 (θέματα και ενδεικτικές απαντήσεις)

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ΄ ΤΑΞΗΣ
ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ
ΔΕΥΤΕΡΑ 23 ΜΑÏΟΥ 2011
ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΛΑΤΙΝΙΚΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ
ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΤΕΣΣΕΡΙΣ (4)



Α1. Να μεταφράσετε στο τετράδιό σας τα παρακάτω αποσπάσματα:

Et si habet Asia suspicionem quandam luxuriae, Murenam laudare debemus, quod Asiam vidit sed in Asia continenter vixit. Quam ob rem accusatores non Asiae nomen Murenae obiecerunt, ex qua laus familiae, memoria generi, honos et gloria nomini constituta est, sed aliquod flagitium ac dedecus aut in Asia susceptum aut ex Asia deportatum.

……………………………………………………………………………………………………………………………

Porcia, Bruti uxor, cum viri sui consilium de interficiendo Caesare cognovisset, cultellum tonsorium quasi unguium resecandorum causa poposcit eoque velut forte elapso se vulneravit. Clamore deinde ancillarum in cubiculum vocatus Brutus ad eam obiurgandam venit quod tonsoris praeripuisset officium. Cui secreto Porcia «non est hoc» inquit «temerarium factum meum, sed certissimum indicium amoris mei erga te tale consilium molientem…».

Μονάδες 40

Παρατηρήσεις

Β1. Nα γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις:

suspicionem  : την κλητική ενικού

quandam : την αιτιατική ενικού στο ουδέτερο γένος

continenter : τον συγκριτικό βαθμό του επιρρήματος

rem : τη δοτική πληθυντικού

laus : τη γενική ενικού

generi : την αιτιατική ενικού

aliquod : τη γενική ενικού στο ίδιο γένος

dedecus : την αφαιρετική ενικού

viri : τη γενική πληθυντικού

cultellum: την ίδια πτώση στον άλλο αριθμό

eoque : την ονομαστική πληθυντικού στο θηλυκό γένος

tonsoris : τη δοτική πληθυντικού

hoc : την ίδια πτώση στον άλλο αριθμό στο ίδιο γένος

certissimum : την αφαιρετική ενικού του συγκριτικού βαθμού στο ίδιο γένος

tale : τη γενική πληθυντικού στο ίδιο γένος

Μονάδες 15 

Σάββατο 21 Μαΐου 2011

Αφηγηματικός Λόγος


Άλλη μια εξαιρετική δουλειά απο το ιστολόγιο, δημιουργική γραφή
Παρασκευή 20 Μαΐου 2011

Οι θέσεις της Π.Ε.Φ. για τα θέματα των Αρχαίων Ελληνικών Θεωρητικής κατεύθυνσης Γ΄Λυκείου

Στο μάθημα των Αρχαίων Ελληνικών θεωρητικής κατεύθυνσης Ημερησίου
Γενικού Λυκείου η επιλογή του διδαγμένου κειμένου από την «Πολιτεία» του
Πλάτωνα αναφέρεται στο θέμα της παιδείας των φιλοσόφων στην ιδανική πολιτεία.
Οι ερωτήσεις είναι διατυπωμένες με σαφήνεια, απαιτούν γνώση των σχολίων του
σχολικού βιβλίου, αλλά και βαθύτερη γνώση του πλατωνικού κειμένου. Η
μετάφραση είναι διδαγμένη και ως τούτου δεν παρουσιάζει καμία δυσκολία για
τους υποψηφίους.
Στη Β1 ερώτηση, η φράση «ἐν παιδείᾳ» σχολιάζεται στο σχολικό βιβλίο, σελ. 119.
Για τη φράση «ἀναβῆναι ἐκείνην τὴν ἀνάβασιν» πρέπει να γίνει αναφορά στην
ανάβαση του φιλοσόφου προς τη θέαση του Αγαθού (Ιδέα του αγαθού).
Β2: Οι φράσεις του κειμένου με τις οποίες ο Πλάτων προσδιορίζει αυτούς που είναι
ακατάλληλοι να αναλάβουν πολιτικές εξουσίες είναι:
«μήτε τοὺς ἀπαιδεύτους καὶ ἀληθείας ἀπείρους», «μήτε τοὺς ἐν παιδείᾳ ἐωμένους
διατρίβειν διὰ τέλους».

Πανελλήνιες: Αρχαία Θεωρ. Κατ. 2011 (θέματα και ενδεικτικές απαντήσεις)

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ΄ ΤΑΞΗΣ
ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 20 ΜΑÏΟΥ 2011
ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ:
ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ
ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΤΕΣΣΕΡΙΣ (4)

Διδαγμένο κείμενο

Πλάτωνος Πολιτεία 519 Β – D

Τί δέ; Τόδε οὐκ εἰκός, ἦν δ’ ἐγώ, καὶ ἀνάγκη ἐκ τῶν προειρημένων, μήτε τοὺς ἀπαιδεύτους καὶ ἀληθείας ἀπείρους ἱκανῶς ἄν ποτε πόλιν ἐπιτροπεῦσαι, μήτε τοὺς ἐν παιδείᾳ ἐωμένους διατρίβειν διὰ τέλους, τοὺς μὲν ὅτι σκοπὸν ἐν τῷ βίῳ οὐκ ἔχουσιν ἕνα, οὗ στοχαζομένους δεῖ ἅπαντα πράττειν ἃ ἂν πράττωσιν ἰδίᾳ τε καὶ δημοσίᾳ, τοὺς δὲ ὅτι ἑκόντες εἶναι οὐ πράξουσιν, ἡγούμενοι ἐν μακάρων νήσοις ζῶντες ἔτι ἀπῳκίσθαι;

Ἀληθῆ, ἔφη.

Ἡμέτερον δὴ ἔργον, ἦν δ’ ἐγώ, τῶν οἰκιστῶν τάς τε βελτίστας φύσεις ἀναγκάσαι ἀφικέσθαι πρὸς τὸ μάθημα ὃ ἐν τῷ πρόσθεν ἔφαμεν εἶναι μέγιστον, ἰδεῖν τε τὸ ἀγαθὸν καὶ ἀναβῆναι ἐκείνην τὴν ἀνάβασιν, καὶ ἐπειδὰν ἀναβάντες ἱκανῶς ἴδωσι, μὴ ἐπιτρέπειν αὐτοῖς ὃ νῦν ἐπιτρέπεται.

Τὸ ποῖον δή;

Τὸ αὐτοῦ, ἦν δ’ ἐγώ, καταμένειν καὶ μὴ ἐθέλειν πάλιν καταβαίνειν παρ’ ἐκείνους τοὺς δεσμώτας μηδὲ μετέχειν τῶν παρ’ ἐκείνοις πόνων τε καὶ τιμῶν, εἴτε φαυλότεραι εἴτε σπουδαιότεραι.

Ἔπειτ’, ἔφη, ἀδικήσομεν αὐτούς, καὶ ποιήσομεν χεῖρον ζῆν, δυνατὸν αὐτοῖς ὂν ἄμεινον;



Α1. Από το παραπάνω κείμενο να γράψετε στο τετράδιό σας τη μετάφραση του αποσπάσματος:

«Τί δέ; … ὃ νῦν ἐπιτρέπεται.»

Μονάδες 10

B. Να απαντήσετε στις ακόλουθες ερωτήσεις:

Β1. Να προσδιορίσετε το περιεχόμενο των όρων – φράσεων του κειμένου: ἐν παιδείᾳ (μονάδες 6), ἀναβῆναι ἐκείνην τὴν ἀνάβασιν (μονάδες 9).

Μονάδες 15

Β2. Με βάση το κείμενο που σας δίνεται να προσδιορίσετε ποιοι δεν είναι κατάλληλοι να αναλάβουν πολιτικές εξουσίες και γιατί.

Μονάδες 15

Β3. Πώς εξηγεί ο Πλάτωνας τη μετάβαση από τη Δημοκρατία στην Τυραννίδα και ποια είναι, σύμφωνα με τον φιλόσοφο, τα χαρακτηριστικά των δύο αυτών πολιτευμάτων;

Μονάδες 10

Β4. Να βρείτε στο παραπάνω διδαγμένο κείμενο μία ετυμολογικά συγγενή λέξη για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις της νέας ελληνικής:

απόρρητος, ντροπαλός, αντιβιοτικό, αποχή, δυσπραγία, μονοκατοικία, προφήτης, είδωλο, βάθρο, ανυπόμονος

Μονάδες 10

Τετάρτη 18 Μαΐου 2011

Πανελλήνιες: Ιστορία Θεωρ. Κατ. 2011 (θέματα και ενδεικτικές απαντήσεις))



ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ΄ ΤΑΞΗΣ

ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΤΕΤΑΡΤΗ 18 ΜΑΪΟΥ 2011

ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΙΣΤΟΡΙΑ

ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5)



ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ

Α1

Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν γράφοντας στο τετράδιό σας τη λέξη Σωστό ή Λάθος δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί στην κάθε πρόταση:

α. Το «Χάτι Χουμαγιούν» (1856) οδήγησε στη σταδιακή  υποχώρηση του δυσμενούς κλίματος για τους υπόδουλους Έλληνες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

β. Τον Απρίλιο του 1916 ο τούρκος βαλής Μεχμέτ Τζεμάλ

Αζμή Μπέη παρέδωσε τη διοίκηση της Τραπεζούντας στον Μητροπολίτη Γερμανό Καραβαγγέλη.

γ. Από τα αντιβενιζελικά κόμματα πιο διαλλακτικά ήταν τα κόμματα του Δημητρίου Ράλλη και του Κυριακούλη Μαυρομιχάλη.

δ. Το 1ο εξάμηνο του 1911 ψηφίστηκαν από την Ελληνική

Βουλή 53 τροποποιήσεις μη θεμελιωδών διατάξεων του Συντάγματος.

ε. Η κινητικότητα των προσφύγων, ιδιαίτερα κατά τα πρώτα χρόνια μετά την άφιξή τους στην Ελλάδα, υπήρξε μεγάλη.

Μονάδες 10

Α2

Να δώσετε το περιεχόμενο των ακόλουθων όρων:

α. Τάγματα εργασίας

β. Πατριαρχική Επιτροπή (1918)

γ. Μικτή Επιτροπή Ανταλλαγής (1923)

Μονάδες 15





Β1

α. Ποια εκσυγχρονιστικά αιτήματα των αντιπολιτευτικών

ομίλων, που συγκροτήθηκαν περί τα τέλη της δεκαετίας

του 1850, εξέφρασε με την πολιτική του δράση ο Αλέξανδρος Κουμουνδούρος; (μονάδες 5)

β. Ποιοι συμμετείχαν στην επανάσταση κατά του Όθωνα,

το 1862; (μονάδες 5)

Μονάδες 10

Β2

Πώς εξελίχθηκε το Κρητικό Ζήτημα από την έκρηξη των Βαλκανικών Πολέμων μέχρι τον Φεβρουάριο του 1913;

Μονάδες 15



ΟΜΑΔΑ ΔΕΥΤΕΡΗ

Γ1

Αξιοποιώντας τις ιστορικές σας γνώσεις και αντλώντας στοιχεία από το κείμενο που σας δίνεται:

α. Να προσδιορίσετε τους στόχους της αγροτικής μεταρρύθμισης που ξεκίνησε η κυβέρνηση του Ελ. Βενιζέλου στη Θεσσαλονίκη το 1917. (μονάδες 8)

β. Να αναφερθείτε στην ολοκλήρωση της συγκεκριμένης μεταρρύθμισης και στα νέα προβλήματα που αναδείχθηκαν στην πορεία της. (μονάδες 17)

Μονάδες 25

Δευτέρα 16 Μαΐου 2011

Οι επίσημες απαντήσεις της Κεντ. Επιτροπής Εξετάσεων για τα θέματα της Νεοελ. Λογοτεχνίας

Επιτέλους "ο Κρητικός" ,ε;;
Δεν ξαφνιαστήκαν τα παιδιά, ήταν μέσα σ' αυτά που περίμεναν.
Τα θέματα αρκετά απαιτητικά, με την-  αυτονόητη - προϋπόθεση, για να γράψει κάποιος καλά, να  έχει μελετήσει το ποιήμα στο βάθος του.

Μάλλον σ' αυτό το βάθος στόχευσε και η ΚΕΕ με την ερώτηση Β1, στο β' υποερώτημα. Η αναφορά στη σύνθεση της φυσικής και της μεταφυσικής πραγματικότητας κυρίαρχο  θεματικό και δομικό μοτίβο  στο Σολωμό.
Η πιο απαιτητική και συνάμα η πιο " ωραία" ( ας μου επιτραπεί η λέξη) ερώτηση.

Το παράλληλο κείμενο, ο Όρκος του Μαρκορά,βατό και με φανερές αναλογίες με τον "Κρητικό".
Βέβαια προϋπόθεση για τη σωστή  προσέγγισή του ήταν  οι εξωκειμενικές πληροφορίες που δόθηκαν απο την επιτροπή , όπως για παράδειγμα, το ότι ο Μάνθος στον  "Ορκο" είναι νεκρός και καλεί κοντά του- στον άλλο κόσμο- την αγαπημένη του που είναι ετοιμοθάνατη.


Από την Κεντρική Επιτροπή Εξετάσεων  δόθηκαν οι παρακάτω ενδεικτικές απαντήσεις και λύσεις των θεμάτων  με την υπενθύμιση για άλλη μία φορά ότι κάθε απάντηση ή λύση επιστημονικά τεκμηριωμένη είναι αποδεκτή.


Α1.     
  • φύση        ακρογιάλι,   πέλαγα,   ουρανός,   θάλασσα,       περιβόλι, μέλισσα, φεγγάρι κ.α
  •        πατρίδα:     λαβωματιές, Κρήτη
  • γυναίκα:     κορασιά, ομορφιά, κορασιά που μ' έσφιξε μέ  χάρη, φεγγαροντυμένη κ.ά.
  • θρησκεία: Σάλπιγγα, Κοιλάδα, καπνός δέ μένει από τή γη, Παράδεισος, Ανάσταση, τό κάψιμο, ό κόσμος ό αναμμένος κ.ά.
β1.     α)   Περιγραφή δύο εικόνων που περιέχονται σε δύο από τα παρακάτω αποσπάσματα:

      «- Ψηλά τήν είδαμε πρωί· της τρέμαν τά λουλούδια

Στη θύρα της Παράδεισος που έβγηκε μέ    τραγούδια·» 

«Εψαλλε τήν Ανάσταση χαροποιά ή φωνή της,»

«Ό ουρανός ολόκληρος άγρίκαε σαστισμένος, Το κάψιμο αργοπορούνε ό κόσμος ό αναμμένος-»

        «Κάτι κρυφό μυστήριο έστένεψε τή φύση»
        «Τό κάψιμο ... αναμμένος»
          «Έσειότουν τ' ολοστρόγγυλο ... καί στα χρυσά μαλλιά της.»  κ.α

Πανελλήνιες: Νεοελληνική Λογοτεχνία 2011

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ – Γ΄ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ
ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙΔΕΣ
ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ΄ ΤΑΞΗΣ
ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ
ΔΕΥΤΕΡΑ 16 ΜΑΪΟΥ 2011
ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ
ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ
ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5)
ΚΕΙΜΕΝΟ
Διονύσιος Σολωμός
Ὁ Κρητικός

1 [18.]
....................................................................................
....................................................................................
Ἐκοίταα, κι ἤτανε μακριά ἀκόμη τ’ ἀκρογιάλι·
«Ἀστροπελέκι μου καλό, γιά ξαναφέξε πάλι!»
Τρία ἀστροπελέκια ἐπέσανε, ἕνα ξοπίσω στ’ ἄλλο
Πολύ κοντά στήν κορασιά μέ βρόντημα μεγάλο·
5 Τά πέλαγα στήν ἀστραπή κι ὁ οὐρανός ἀντήχαν,1
Οἱ ἀκρογιαλιές καί τά βουνά μ’ ὅσες φωνές κι ἄν εἶχαν.
2 [19.]
Πιστέψετε π’ ὅ,τι θά πῶ εἶν’ ἀκριβή ἀλήθεια,
Μά τές πολλές λαβωματιές πού μὄφαγαν τά στήθια,
Μά τούς συντρόφους πὄπεσαν στήν Κρήτη πολεμώντας,
Μά τήν ψυχή πού μ’ ἔκαψε τόν κόσμο ἀπαρατώντας.
5 (Λάλησε, Σάλπιγγα! κι ἐγώ τό σάβανο τινάζω,
Καί σχίζω δρόμο καί τς ἀχνούς ἀναστημένους2 κράζω:
«Μήν εἴδετε τήν ὀμορφιά πού τήν Κοιλάδα ἁγιάζει;
Πέστε, νά ἰδεῖτε τό καλό ἐσεῖς κι ὅ,τι σᾶς μοιάζει.
Καπνός δέ μένει ἀπό τή γῆ· νιός οὐρανός ἐγίνη·
10 Σάν πρῶτα ἐγώ τήν ἀγαπῶ καί θά κριθῶ μ’ αὐτήνη.
− Ψηλά τήν εἴδαμε πρωί· τῆς τρέμαν τά λουλούδια
Στή θύρα τῆς Παράδεισος πού ἐβγῆκε μέ τραγούδια·
Ἔψαλλε τήν Ἀνάσταση χαροποιά ἡ φωνή της,
1 αντήχαν = αντηχούσαν.
2 ἀχνός = αμυδρή φιγούρα, έτοιμη να σβήσει.
ΑΡΧΗ 2ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ – Γ΄ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ

Σάββατο 14 Μαΐου 2011

Κριτική των σημερινών θεμάτων από την Π. Ε. Φ, την ελληνική μαθηματική εταιρία και την Πανελλήνια Ενωση Βιοεπιστημόνω

Πιο δύσκολα από πέρσι ήταν τα θέματα τωνΜαθηματικών , τηςΙστορίας και  τηςΒιολογίας(Γενικής Παιδείας)  που διαγωνίστηκαν σήμερα οι υποψήφιοι για τα ΑΕΙ , ενώ προβληματισμός υπάρχει στους εκπαιδευτικούς ως προς τη διατύπωση του 4ουθέματος το οποίο είχε πέσει με μικροαλλαγές στις πανελλαδικές (επαληπτικές) προ πενταετίας.


Στην Ιστορία Γενικής Παιδείας,
σύμφωνα με την Ενωση Φιλολόγων, τα θέματα των εξετάσεων είναι διατυπωμένα με σαφήνεια, αλλά παρουσιάζουν αυξημένο βαθμό δυσκολίας και δίδεται για πρώτηφορά ιδιαίτερη έμφαση στα μεταπολεμικά γεγονότα.
ΙΣΤΟΡΙΑ
Ειδικότερα , σύμφωνα με την Πανελλήνια Ένωσης Φιλολόγων για τα θέματα της Ιστορίας Γενικής Παιδείας
Στην πρώτη ενότητα και ειδικά στο Θέμα Α1 το περιεχόμενο των όρων βρίσκεται στις αντίστοιχες σελίδες του σχολικού βιβλίου: (Εξαρχία, σελ. 63 –Σοβιέτ,σελ. 94 –Δόγμα Τρούμαν, σελ. 143).
Στο Θέμα Α2 οι προτάσεις β, και ε είναι σωστές και οι α, γ και δ  λανθασμένες.
Στο Θέμα Β1 η απάντηση περιέχεται στις σελ. 68 και 69 του σχολικού βιβλίου.
Το Θέμα Β2 είναι αυξημένης δυσκολίας και απαιτεί συνθετική ικανότητα από τον υποψήφιο. (Η απάντηση βρίσκεται στις σελ 86 και 87 του σχολικού βιβλίου).
Από τα θέματα της Ομάδας Β’ το Γ1, απαιτεί επίσης αυξημένες ιστορικές
γνώσεις και συνθετική ικανότητα. (Οι βασικές πληροφορίες βρίσκονται στις σελ. 31 και 40).Στις πηγές υπάρχουν πρόσθετες πληροφορίες που ο υποψήφιος οφείλει να τις εντάξει συνθετικά στο αντίστοιχο απόσπασμα του σχολικού βιβλίου.
Το Θέμα Δ1 είναι εξαιρετικά απαιτητικό και συνδέεται επιτυχώς με τα προβλήματα της σημερινής κοινωνίας.
Τέλος, επισημαίνουμε ότι τα θέματα παρουσιάζουν δυσκολίες στο περιεχόμενό τους, στηρίζονται σε μεγάλο βαθμό στην απομνημόνευση και δεν αφήνουν περιθώρια στον υποψήφιο να αντλήσει από περισσότερα γνωστικά πεδία προωθώντας την κριτική του σκέψη και αφηγηματική ικανότητα.
Στο ίδιο κλίμα κινούνται και τα θέματα του Εσπερινού Λυκείου, τα οποία, στο μεγαλύτερο μέρος, είναι παρόμοια με τα αντίστοιχα του Γενικού, με εξαίρεση τηντελευταία πηγή και μερικές διαφοροποιήσεις στον ορισμό των ιστορικών όρων.

Πανελλήνιες: ενδεικτικές απαντήσεις στο μάθημα της Έκθεσης από την κεντρική επιτροπή εξετάσεων


Επειδή οι περισσότεροι μαθητές έχουν απορίες σχετικά με τις ερωτήσεις που δόθηκαν σήμερα στις εξετάσεις , παρατίθενται οι ενδεικτικές απαντήσεις που έδωσε η κεντρική επιτροπή εξετάσεων , χωρίς ωστόσο αυτές να είναι 100% δεσμευτικές για τους μαθητές.

"Δίνονται οι παρακάτω ενδεικτικές απαντήσεις και λύσεις των θεμάτων και υπενθυμίζεται για άλλη μία φορά ότι κάθε απάντηση ή λύση επιστημονικά τεκμηριωμένη είναι αποδεκτή. "
Β2. α) Δυο από τους παρακάτω τρόπους: διαίρεση, παραδείγματα, σύγκριση-αντίθεση,
β) Θεματική Περίοδος:«Σ' αυτόν τον ... γκρίνιες»

Λεπτομέρειες: «Η μία ... Αφρική».

Κατακλείδα: Δεν έχει.
Β3. α) «Πληροφοριακή Βόμβα»: Τίτλος βιβλίου
«Τι να το κάνω ... πυρετό;»: Μεταφορά αυτούσιων λόγων και, λεπτή ειρωνεία (Να θεωρηθεί σωστή οποιαδήποτε απάντηση από τις δύο).
«Πληροφοριακό άγχος»: Επιστημονικός όρος
β) ορθώνονται τρεις γκρίνιες
η επανάσταση δεν διαχέεται αμέσως
να γίνει κτήμα του ελληνικού λαού
ένα κατακερματισμό της εμπειρίας
πλημμύρα των αιρετικών κειμένων
διασπείρει σύγχυση
το παλιό δεν έχει πεθάνει
το καινούριο δεν έχει γεννηθεί

Β4. α) ενδεχόμενων, δυνατών
λησμονείς
κατατεμαχισμό, κομμάτιασμα, τεμάχισμα
μεταβάλλεται
διασκορπίζει, διαδίδει

β) ανύπαρκτο
απροσπέλαστο, απρόσιτο
αποδοχή , κατάφαση
παράλογο, άλογο, ασύνετο
αβέβαιος, ανασφαλής 
 
Πηγή: γλωσσολογειν
Πέμπτη 12 Μαΐου 2011

Πανελλήνιες: Νεοελληνική Γλώσσα 2011 (θέματα και ενδεικτικές απαντήσεις))

Ν.Ε Γλώσσα : Θέματα και Ενδεικτικές Απαντήσεις Πανελληνίων Εξετάσεων 2011
12 Μαΐου 2011, 2:22 μμ

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ΄ ΤΑΞΗΣ

ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β΄)

ΠΕΜΠΤΗ 12 ΜΑΪΟΥ 2011

ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ:

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΤΕΣΣΕΡΙΣ (4)

ΚΕΙΜΕΝΟ

Είναι δεδομένο ότι το διαδίκτυο έφερε μια πιο ισότιμη πρόσβαση στη γνώση. Ζούμε ένα κύμα εκδημοκρατισμού της γνώσης. Παλιότερα, για να δει κανείς τη βιβλιοθήκη του Κέμπριτζ, έπρεπε να ταξιδέψει χιλιάδες χιλιόμετρα. Σήμερα, μπορεί να βρει τα βιβλία της από το γραφείο του. Παλιότερα, έπρεπε να έχει κάποιος λεφτά για να παρακολουθήσει μαθήματα του ΜΙΤ1. Σήμερα, έρχονται διαδικτυακά στο σπίτι του.

Σ’ αυτόν τον υπαρκτό εκδημοκρατισμό της γνώσης ορθώνονται τρεις γκρίνιες. Η μία είναι η άρνηση της τεχνολογίας, εξαιτίας των πιθανών κινδύνων που έχει η ανάπτυξή της. Ο Πολ Βιρίλιο, για παράδειγμα, έγραψε την «Πληροφοριακή Βόμβα». Είναι σίγουρος ότι η κοινωνία της γνώσης ενέχει κινδύνους, αλλά άγνωστους. Δεν τους ξέρει, αλλά…υπάρχουν. Η δεύτερη γκρίνια έχει να κάνει με τα «παιδάκια της Αφρικής». Το ακούμε για κάθε νέα τεχνολογία: «Τι να το κάνω εγώ το εμβόλιο για το Αλτσχάιμερ2, όταν τα παιδιά της Αφρικής δεν έχουν ούτε ασπιρίνη για τον πυρετό;». Το επιχείρημα έχει εν μέρει λογική. Πραγματικά «τι να το κάνεις το εμβόλιο για το Αλτσχάιμερ, αν δεν έχεις Αλτσχάιμερ;». Αν όμως αποκτήσεις, το πρώτο που ξεχνάς είναι τα «παιδάκια της Αφρικής». Η τρίτη γκρίνια έχει να κάνει με το διαβόητο «ψηφιακό χάσμα». Βέβαια, καμιά τεχνολογία, καμιά επιστημονική επανάσταση δεν διαχέεται αμέσως σε όλη την υφήλιο. Ο Γουτεμβέργιος τύπωσε την πρώτη Βίβλο το 1455· ωστόσο στην Ελλάδα η τυπογραφία ήρθε στις αρχές του 19ου αιώνα. Όσο για το τυπωμένο βιβλίο, ακόμη πασχίζουμε να γίνει κτήμα του ελληνικού λαού. Το σημαντικό, όμως, είναι ότι η επανάσταση έγινε και ακόμη προχωρεί. Εξάλλου, αυτοί που μιλούν για ψηφιακό χάσμα στην Αφρική πρέπει να αναλογιστούν ποιο είναι το τυπογραφικό χάσμα του δυτικού κόσμου με την Αφρική.

Πολύ περισσότεροι άνθρωποι μπορούν να μετέχουν ισότιμα στην κοινωνία της γνώσης και πλέον όχι μόνον ως αναγνώστες, αλλά και ως συγγραφείς. Στον κυβερνοχώρο, οικονομικά και τεχνολογικά, όλοι βρίσκονται στο ίδιο σημείο εκκίνησης. Στο διαδίκτυο, το άρθρο ενός δημοσιογράφου είναι εξίσου προσβάσιμο με το άρθρο ενός πιτσιρίκου. Δηλαδή, τα δίκτυα επικοινωνιών ισοπεδώνουν παλιές ιεραρχίες της βιομηχανικής κοινωνίας και απομένει να δούμε αν θα συνθέσουν νέες. Στον κυβερνοχώρο λειτουργεί καθένας σύμφωνα με τις ανάγκες του και τις δυνατότητές του. Αυτό όμως δημιουργεί έναν κατακερματισμό της εμπειρίας που τρομάζει πολλούς. Η κοινότητα χρειάζεται την κοινή εμπειρία για να είναι κοινότητα. Από την άλλη, όλη αυτή η πληθώρα διαθέσιμων πληροφοριών μετατρέπεται σε άγχος. «Πληροφοριακό άγχος» το ονομάζουν κάποιοι ψυχολόγοι: «να προλάβω να δω το ένα, να διαβάσω το άλλο, να μη χάσω το τρίτο, ώστε να μην είμαι εκτός θέματος και εκτός της κοινότητας όπου ζω και λειτουργώ». Αυτό το άγχος είναι λογικό να υπάρχει και να μεγεθύνεται, όσο μεγαλώνει το ποσό των πληροφοριών που όλοι έχουμε διαθέσιμες.

Όλα αυτά είναι πραγματικά, αλλά το ίδιο θα έλεγε κι ένας μοναχός του Μεσαίωνα βλέποντας την πλημμύρα των αιρετικών κειμένων που άρχισαν να βγαίνουν από τις τυπογραφικές μηχανές. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η πληροφορική επανάσταση είναι σε μετάβαση και κάθε επανάσταση σε μετάβαση διασπείρει σύγχυση. Το παλιό δεν έχει πεθάνει και το καινούριο δεν έχει γεννηθεί.

Πάσχος Μανδραβέλης. Από τον ημερήσιο τύπο (διασκευή).

1. ΜΙΤ: Τεχνολογικό Ινστιτούτο Μασαχουσέτης.

2. Αλτσχάιμερ: Νόσος με κυριότερο σύμπτωμα την απώλεια της μνήμης.


A1. Να γράψετε στο τετράδιό σας την περίληψη του κειμένου που σας δόθηκε. (100-120 λέξεις)

Μονάδες 25

Β1. «Η κοινότητα χρειάζεται την κοινή εμπειρία για να είναι κοινότητα». Να αναπτύξετε σε μία παράγραφο 60 – 80 λέξεων το περιεχόμενο της παραπάνω περιόδου.

Μονάδες 10

Β2. α) Να αναφέρετε δύο τρόπους ανάπτυξης της δεύτερης παραγράφου.

(«Σ’ αυτόν τον υπαρκτό [...] με την Αφρική»). (Μονάδες 4)

β) Να βρείτε τη δομή της ίδιας παραγράφου. (Μονάδες 3)

Μονάδες 7

Β3. α) Να αιτιολογήσετε τη χρήση των εισαγωγικών στις παρακάτω περιπτώσεις:

«Πληροφοριακή Βόμβα»

«Τι να το κάνω εγώ το εμβόλιο για το Αλτσχάιμερ, όταν τα παιδιά της Αφρικής δεν έχουν ούτε ασπιρίνη για τον πυρετό;»

«Πληροφοριακό άγχος»

(Μονάδες 3)

β) Να βρείτε στο κείμενο πέντε παραδείγματα μεταφορικής λειτουργίας της γλώσσας.

(Μονάδες 5)

Μονάδες 8

Β4. α) Να γράψετε από ένα συνώνυμο για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου:

πιθανών, ξεχνάς, κατακερματισμό, μετατρέπεται, διασπείρει. (Μονάδες 5)

β) Να γράψετε από ένα αντώνυμο για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου:

υπαρκτό, άρνηση, σίγουρος, προσβάσιμο, λογικό.

(Μονάδες 5)

Μονάδες 10

Γ1. Ως ομιλητής σε ημερίδα που οργανώνει το σχολείο σου με θέμα τη χρήση του διαδικτύου, να αναπτύξεις τις απόψεις σου σχετικά με τις υπηρεσίες που προσφέρει το διαδίκτυο στη διάδοση της γνώσης, καθώς και τους τρόπους με τους οποίους μπορεί αυτό να αξιοποιηθεί δημιουργικά στο πλαίσιο του σχολείου. (500-600 λέξεις)

Μονάδες 40


ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

Α. ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Το κείμενο αναφέρεται στη δύναμη της τεχνολογίας και την προσφορά της στον τομέα της γνώσης. Αρχικά, επισημαίνεται ο ρόλος του διαδικτύου μέσω των υπηρεσιών που προσφέρει. Στη συνέχεια, βέβαια, παρουσιάζονται οι τρεις ενδεχόμενες αντιρρήσεις που μπορούν να προβληθούν. από τη μια μεριά τίθεται η προβληματική του μη ελέγξιμου της τεχνολογίας, ενώ από την άλλη αντιπαραβάλλεται η σημαντικότητα των κοινωνικών προβλημάτων και ανασκευάζεται το επιχείρημα ότι τελικά δεν έχουν όλοι επαφή με αυτή. Πρόσθετα, αποφαίνεται σχετικά με τις νέες δυνατότητες της τεχνολογίας στην διάδοση πληροφοριών και στην προσβασιμότητά του διαδικτύου. Συμπερασματικά, σημειώνεται η ανάγκη προσαρμογής στα νέα δεδομένα υπό ένα αισιόδοξο πρίσμα.

Β1. Ένα κοινωνικό σύνολο συγκροτείται κάτω από την επίδραση ποικίλων παραγόντων, σημαντικότερος από τους οποίους θεωρείται η συμμετοχή σε κοινές εμπειρίες. Οι ανησυχίες που αναδύονται μέσω της ενασχόλησης με ζητήματα πολιτικού, κοινωνικού, ηθικού, πνευματικού ή και πολιτιστικού περιεχομένου αρχικά, είναι δυνατόν να εξασφαλίσουν κοινά βιώματα, να μεταλαμπαδεύσουν αξίες και να ορίσουν κοινούς στόχους σε μια ομάδα. Σε βάθος όμως χρόνου, μπορούν να συμβάλλουν στη συλλογική αντιμετώπιση τυχόν προβλημάτων που προκύπτουν στο πλαίσιο της κοινωνικής συμβίωσης.

Β2α. Η δεύτερη παράγραφος αναπτύσσεται με συνδυασμό μεθόδων και πιο συγκεκριμένα με διαίρεση και παραδείγματα.

Στη θεματική περίοδο αναφέρονται οι τρεις αντιρρήσεις (γκρίνιες). Στις λεπτομέρειες αναφέρονται τα είδη της διαίρεσης. Λέξεις κλειδιά είναι « Η μία…», «Η δεύτερη…», «Η τρίτη…».

Τα παραδείγματα εντοπίζονται στα χωρία που υπάρχει η λέξη-κλειδί «για παράδειγμα», ενώ στη συνέχεια είναι διακριτή η παράθεση συγκεκριμένων παραδειγμάτων.

Β2β. Δομικά μέρη:

Θεματική περίοδος: « Σ’ αυτόν τον υπαρκτό … γκρίνιες. »

Λεπτομέρειες-Σχόλια: «Η μία είναι … Αφρική. »

Κατακλείδα: Δεν υπάρχει

Β3α. «Πληροφοριακή Βόμβα»: Παράθεση του τίτλου συγκεκριμένου βιβλίου

«Τι να το κάνω … πυρετό; »: Παράθεση λόγων / Ειρωνεία

«Πληροφοριακό άγχος»: Ειδική σημασία

Β3β. «κύμα εκδημοκρατισμού της γνώσης»

«ορθώνονται τρεις γκρίνιες»

«τυπωμένο βιβλίο, ακόμη πασχίζουμε να γίνει κτήμα του ελληνικού λαού»

«τα δίκτυα επικοινωνιών ισοπεδώνουν παλιές ιεραρχίες της βιομηχανικής

κοινωνίας»

«πλημμύρα των αιρετικών κειμένων»

Β4α.

Πιθανών: ενδεχόμενων

Ξεχνάς: λησμονείς

Κατακερματισμός: διάσπαση, διαίρεση, τεμαχισμός

Μετατρέπεται: μεταβάλλεται

Διασπείρει: διασκορπίζει, διαδίδει, διαχέει

Β4β.

Υπαρκτό: ανύπαρκτο

Άρνηση: αποδοχή

Σίγουρος: αβέβαιος

Προσβάσιμο: απροσπέλαστο, απρόσιτο

Λογικό: παράλογο

Γ1.

Επικοινωνιακό Πλαίσιο: Ομιλία

Προσφώνηση: Κυρίες και Κύριοι,

Αγαπητές συμμαθήτριες,

Αγαπητοί συμμαθητές,

Πρόλογος

Συγκεντρωθήκαμε σήμερα όλοι εδώ, με αφορμή την ημερίδα που οργανώθηκε από το σχολείο μας με θέμα τη χρήση του διαδικτύου. Αξιοποιώντας την ευκαιρία που μου δίνεται, θα ήθελα από το βήμα αυτό να καταθέσω τις απόψεις μου, συγκεκριμένα για τη συμβολή του διαδικτύου στη διάδοση της γνώσης και πώς θα μπορέσουμε να το αξιοποιήσουμε δημιουργικά στο πλαίσιο της σχολικής κοινότητας.

1ο ζητούμενο: Υπηρεσίες διαδικτύου για τη μετάδοση της γνώσης

Βάση δεδομένων με απέραντο υλικό για την αύξηση γνώσεων:

Πρόσβαση σε βιβλιοθήκες και εγκυκλοπαίδειες. Δανεισμός και ανάγνωση βιβλίων.
Προγράμματα συνεργασίας μεταξύ σχολείων διαφορετικών χωρών (E-twinning). Επικοινωνία με Πανεπιστήμια όλου του κόσμου / Σπουδές από απόσταση (Ανοικτό Πανεπιστήμιο)
Γενικότερη πληροφόρηση για ο,τιδήποτε συμβαίνει στην κοινωνία που ζούμε
Πρόσβαση και επικοινωνία με μουσεία
Ενημέρωση για τον τρόπο λειτουργίας άλλων κοινωνιών – κρατών. Σύγκριση πολιτευμάτων
Επαφή με άλλους πολιτισμούς

(μεταβατική παράγραφος)

2ο ζητούμενο: Τρόποι δημιουργικής αξιοποίησης στο πλαίσιο του σχολείου

Ενημέρωση για τον τρόπο λειτουργίας του διαδικτύου για ασφαλή πλοήγηση, τόσο από εκπαιδευτικούς, όσο και από μαθητές
Χρησιμοποίηση των εκπαιδευτικών προγραμμάτων που έχουν δημιουργηθεί, για να πλαισιώνεται η διδασκαλία με ένα σύνολο πληροφοριών που εκ των πραγμάτων, αδυνατεί να μεταδώσει ο εκπαιδευτικός και κατά συνέπεια συμβάλλουν στη βελτίωση του μορφωτικού αποτελέσματος της διδασκαλίας/ ο καθηγητής λειτουργεί ως πρότυπο
Ανάθεση εργασιών στους μαθητές με υποχρεωτική χρήση του διαδικτύου προκειμένου να έρθουν σε επαφή με ευρύ πληροφοριακό υλικό
Ανάπτυξη σύγχρονων διδακτικών προσεγγίσεων με τη βοήθεια νέων τεχνολογιών (π.χ. τηλεκπαίδευση: εξ΄ αποστάσεως διδασκαλία

Επίλογος

Αξιοποιώντας τα νέα δεδομένα που είναι η ανάπτυξη της τεχνολογίας και συγκεκριμένα των ηλεκτρονικών υπολογιστών, ελπίζουμε πως θα διασφαλίσουμε και την πολυπόθητη κοινωνική συμβίωση, καθώς θα δημιουργηθούν άνθρωποι με ουσιαστική πνευματική συγκρότηση

Επιφώνηση

Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας και τον πολύτιμο χρόνο που μου αφιερώσατε !

[Οι απαντήσεις δόθηκαν από την Ομάδα Φιλολόγων του Φροντιστηρίου "Ανατολικό" της Θεσσαλονίκης .http://www.anatoliko.edu.gr]

Πηγή: http://blogs.sch.gr/stratilio
Τετάρτη 11 Μαΐου 2011

Σημεία Στίξης



Τελεία ( . ) Η τελεία ανταποκρίνεται σε σταμάτημα ή κατέβασμα της φωνής. Σημειώνεται:στο τέλος μια πρότασης και δείχνει πως ό,τι ειπώθηκε έχει ακέραιο νόημα: Το αυτοκίνητο είναι άσπρο. ύστερα από μια συντομογραφία: π.χ., κτλ. Εξαιρούνται μερικές συντομογραφίες που σχετίζονται με τις διευθύνσεις του ορίζοντα, που δεν την παίρνουν, π.χ.: Α= Ανατολή, ανατολικός, ανατολικά, ΝΔ = νοτιοδυτικός, νοτιοδυτικά κτλ. Όταν πρόκειται, όμως, για προσδιορισμό τόπων, προσθέτουμε στις συντομογραφίες Α, Β κτλ. μια τελεία: η Β. Αμερική, η Ν. Ευρώπη κτλ.
σε πολυψήφιους αριθμούς, χωρίζοντας σε τριάδες τα ψηφία με αρχή από τα δεξιά (π.χ., 2.234.456). Οι τετραψήφιοι αριθμοί και οι χρονολογίες δε χρειάζονται τελεία (π.χ., 1821).
Μπορεί να χρησιμοποιηθεί τελεία μετά από ένα απόλυτο αριθμητικό για να νοηθεί ως τακτικό: 9. = ένατος. (Η χρήση αυτή είναι σπάνια.)
Η τελεία του τέλους δε σημειώνεται σε τίτλους βιβλίων, σ’ επιγραφές και σ’ επικεφαλίδες.
Η τελεία και τα άλλα σημεία της στίξης:
Όταν υπάρχουν εισαγωγικά στο κείμενο, η τελεία σημειώνεται πάντα έξω από αυτά. Το ίδιο ισχύει στις περιπτώσεις χρήσης παρενθέσεων, αγκυλών κτλ. Ωστόσο, όταν μέσα στην παρένθεση υπάρχει ολόκληρη περίοδος, τότε η τελεία σημειώνεται μέσα στην παρένθεση.
Τελεία δεν σημειώνεται μετά το ερωτηματικό, το θαυμαστικό και τα αποσιωπητικά.
Άνω τελεία ( · )
Η άνω τελεία δηλώνει αρκετά στενό νοηματικό σύνδεσμο με τα προηγούμενα και χρησιμεύει για να σημειώνουμε μικρότερη διακοπή παρά με την τελεία και μεγαλύτερη παρά με το κόμμα. Ειδικότερα η άνω τελεία:Μέσα στην περίοδο χωρίζει ομάδες από προτάσεις. Οι προτάσεις αυτές χωρίζονται μεταξύ τους με κόμματα, π.χ.: Του Αισχύλου σώζονται τρεις τραγωδίες από τον τρωικό κύκλο, ο Αγαμέμνονας, οι Χοηφόρες, οι Ευμενίδες· του Σοφοκλή, ο Αίας, η Ηλέκτρα και ο Φιλοκτήτης. Στο εσωτερικό μιας φράσης χωρίζει δυο μέρη της που σχετίζονται μεταξύ τους, αλλά και που έχουν διαφορές, ιδίως όταν το δεύτερο επεξηγεί ή έρχεται σε αντίθεση με το πρώτο, π.χ.: Αυτός δεν ήταν άνθρωπος· ήτανε θεριό, δράκος, του βουνού στοιχειό.  Του πατέρα σου, όταν έλθης,/ δε θα βρης παρά τον τάφο·/ είμαι ομπρός του και σου γράφω/ μέρα πρώτη του Μαγιού. (Σολωμός).
Η άνω τελεία και τα άλλα σημεία της στίξης:
Όταν υπάρχουν στην πρόταση εισαγωγικά ή παρένθεση, η άνω τελεία σημειώνεται έξω από την παρένθεση ή τα εισαγωγικά.
Παρατήρηση: Η χρήση της άνω τελείας έχει ατονήσει σήμερα· στη θέση της χρησιμοποιείται το κόμμα ή η τελεία. Ένας επιπλέον λόγος για την ολοένα και αραιότερη χρήση της, αποτελεί το γεγονός της μη παρουσία της στο τυποποιημένο πληκτρολόγιο των υπολογιστών. Η εισαγωγή στο κείμενο πρέπει να γίνει με ειδική πληκτρολόγηση. Το σύμβολο της άνω τελείας αντιστοιχεί στο συνδυασμό πλήκτρων Alt+0183 (με το αριθμητικό πληκτρολόγιο). Μια καλή πρακτική, για όσους χρησιμοποιούν κειμενογράφους που το επιτρέπουν, είναι να αντιστοιχηθεί στην άνω τελεία μια απλή λειτουργία αυτόματης διόρθωσης κειμένου · μια απλή, αποτελεσματική και ευκολομνημόνευτη αλληλουχία πλήκτρων είναι τα δύο συνεχόμενα κόμματα «,,».
Κόμμα ( , ) Το κόμμα χρησιμεύει συνήθως για να σημειώσουμε λογικό χωρισμό και μικρό σταμάτημα στο εσωτερικό της περιόδου, ή σε μεγάλες φράσεις για να δώσομε ευκαιρία σε αναπνοή, είτε για να κάνουμε το κείμενο να διαβάζετε ευκολότερα (λ.χ. σε θεατρικά κείμενα, διδακτικά βιβλία) ή για να προκαλέσουμε προσδοκία. Το κόμμα είναι το πιο συχνό σημείο της στίξης και η χρήση του είναι απαραίτητη προκειμένου ν’ αποφεύγονται παρανοήσεις και η ανάγνωση, ή η απαγγελία, να γίνεται ευκολότερη. Αν και δεν υπάρχουν απόλυτοι κανόνες για τη χρήση του κόμματος, σε γενικές γραμμές χρησιμεύει για να χωρίζουμε:
  • Μέσα στην πρόταση του όμοιους αναμεταξύ τους όρους, όταν του παραθέτουμε ασύνδετους, π.χ.: Η θάλασσα ήταν ήρεμη, γαλήνια, καθαρή.
Στην απαρίθμηση επιθέτων μπρος από ένα ουσιαστικό το κόμμα μπαίνει και πριν το τελευταίο επίθετο, όταν αυτό προσδιορίζει το ουσιαστικό ακριβώς όπως και τ’ άλλα: Με αργά, βαριά, κουρασμένα βήματα. Αλλά δεν μπαίνει όταν το τελευταίο επίθετο αποτελεί με το ουσιαστικό έννοια που την προσδιορίζουν τα προηγούμενα επίθετα: Με κέρασε άσπρο παλιό κρασί.
  • Την παράθεση και κάθε είδους επεξήγηση: Άρχισε μια βροχή, κατακλυσμός.– Ο Όλυμπος, το ψηλότερο βουνό της Ελλάδας, ήταν κατοικία των θεών.
  • Την κλητική: Νίκο, σου στέλνω σήμερα το γράμμα.– Πήρα το γράμμα σου, κύριε Γιώργο, και χαίρομαι που είσαι καλά.
  • Ένα μόριο ή ένα βεβαιωτικό (ή αρνητικό) επίρρημα στην αρχή της περιόδου, που χρησιμεύει για τη σύνδεση με τα προηγούμενα: Ναι, θα φύγω.– Όχι, δε θέλω.– Τότε, θα συμφωνήσουμε (δηλ. αφού είναι έτσι).
  • Τις κύριες από δευτερεύουσες προτάσεις – τις αιτιολογικές, τελικές (εκτός όταν εισάγονται με το να), αποτελεσματικές, υποθετικές, εναντιωματικές, χρονικές ή που εισάγονται με το χωρίς να, ιδίως όταν αυτές προηγούνται ή όταν είναι μεγάλες, π.χ.: Δεν πρέπει να ξεκινήσομε, γιατί ο καιρός άρχισε να χαλά.– Αν θέλεις, έλα.– Χωρίς να το καταλάβω, μου πήραν το πορτοφόλι.
  • Τις πλάγιες ερωτηματικές προτάσεις όταν προηγούνται του ρήματος: Το τι έκρυβε η στάση της, ήταν δύσκολο να διαπιστωθεί. Αλλά: Ήταν δύσκολο να διαπιστωθεί το τι έκρυβε η στάση της..
  • Το ρήμα και τον αμέσως κατόπι του εμπρόθετο προσδιορισμό που φανερώνει αντίθεση, π.χ.: Περισσότερο έβλαψε, παρά ωφέλησε.
  • Τις συμπλεκτικές προτάσεις, π.χ.: Δε θα πάω στα Χανιά, ούτε στο Ρέθυμνο.– Και γενναίοι άνθρωποι ήταν, και τον εαυτό τους πρόσεχαν.
  • Τις διαζευκτικές προτάσεις, π.χ.: Ή θα σωθούμε, ή θα χαθούμε.
  • Τις αντιθετικές προτάσεις, π.χ.: Δεν έχομε εμείς, μα κάτι θα γίνει.– Ναι μεν είναι ακριβότερο, αλλά είναι το καλύτερο για τη δουλειά μου.
  • Τις συμπερασματικές προτάσεις: Να ληφθούν τα απαραίτητα μέτρα, ώστε… – Δεν είναι κακός, να (=ώστε να) μη μας δώσει νερό.
  • Το σύνδεσμο και, όταν αυτός έχει σημασία συνδέσμου που χρειάζεται κόμμα, π.χ.: Εσύ μαζεύεις, και (= ενώ) αυτός σκορπά.– Πήγαινε στο καλό, και (= γιατί) δε σ’ έχω ανάγκη.
  • Τους όρους μιας πρότασης που συνδέονται με τους συνδέσμους ή, είτε, μήτε, ούτε, όταν είναι περισσότεροι των δυο: Ούτε ο Κώστας, ούτε ο Γιώργος, ούτε Μαρία κατάφεραν να λύσουν το γρίφο. Αλλά: Ούτε ο Μπάμπης ούτε ο Θωμάς είπαν την αλήθεια.
Η δυσκολότερη περίπτωση είναι η θέση ή μη του κόμματος πριν από αναφορική πρόταση που ακολουθεί το υποκείμενο, επειδή η λανθασμένη χρήση του κόμματος έχει ως αποτέλεσμα την αλλαγή του νοήματος της πρότασης:
Τα δέντρα του κήπου που είναι καρποφόρα χρειάζονται λίπασμα.
( Η αναφορική πρόταση εδώ προσδιορίζει άμεσα το υποκείμενο. Καθορίζει ποια δέντρα του κήπου χρειάζονται λίπασμα, δηλαδή όσα δέντρα είναι καρποφόρα και όχι όλα.
Πέταξαν τα ροδάκινα που είχαν σαπίσει.
(= Πέταξαν μόνο εκείνα από τα ροδάκινα που είχαν σαπίσει).
Τα δέντρα του κήπου, που είναι καρποφόρα, χρειάζονται λίπασμα.
(Εδώ μπορεί να παραλειφθεί η αναφορική πρόταση χωρίς να προκύψει αλλοίωση του νοήματος· δηλαδή τα δέντρα του κήπου, που όπως γνωρίζουμε είναι όλα καρποφόρα, χρειάζονται λίπασμα.)
Πέταξαν τα ροδάκινα, που είχαν σαπίσει.
(= Πέταξαν όλα τα ροδάκινα τα οποία είχαν σαπίσει).
Το κόμμα και τα άλλα σημεία της στίξης:
  • Όταν παραθέτουμε τα λόγια κάποιου άλλου σε εισαγωγικά, σημειώνουμε το κόμμα έξω από τα εισαγωγικά μόνο όταν το απαιτεί η πρόταση: Κατορθώσαμε να πει «παραδίνομαι», γιατί τον κουράσαμε πάρα πολύ.
    Αντίθετα, δεν χωρίζουμε με κόμμα τις παρένθετες προτάσεις, μικρές ή μεγάλες, που δηλώνουν ποιος είπε τα λόγια που βρίσκονται στα εισαγωγικά: «Είμαστε έθνος ανάδελφο» είπε ο Πρόεδρος.
    Αν, όμως, αυτού του είδους οι προτάσεις υπάρχουν σε διαλόγους χωρίς εισαγωγικά (εισάγονται δηλαδή με παύλες), χρησιμοποιούνται πάντα με κόμμα:
    – Μπορείτε να πιείτε νερό, μας είπε ο περβολάρης
    .
  • Δεν σημειώνουμε κόμμα αμέσως μετά το ερωτηματικό και το θαυμαστικό.
Δύο τελείες ( : )ή διπλή τελεία ή πάνω και κάτω τελεία Οι δύο τελείες δηλώνουν ότι θ’ ακολουθήσει παράθεμα από ξένο κείμενο, απόφθεγμα, παροιμία ή ευθύς λόγος. Χρησιμοποιείται ακόμη στις περιπτώσεις που αναλύομε ή ερμηνεύομε κάτι που έχομε καταγράψει, π.χ.: Σκεπτόμουν καθαρά τούτο: θα εκτελέσω όσο μπορώ καλύτερα το χρέος μου.Η λέξη ύστερ’ από τις δύο τελείες γράφεται με αρχικό γράμμα κεφαλαίο όταν οι δύο τελείες έχουν τη θέση τελείας.
Παύλα ( – )
= Alt+0150
Η παύλα δηλώνει αλλαγή του συνομιλητή σ’ ένα γραπτό κείμενο διαλόγου όταν δεν χρησιμοποιούνται εισαγωγικά.Επίσης χρησιμοποιείται για να φανεί μεγαλύτερη η αντίθεση των προηγούμενων με τ’ ακόλουθα, π.χ.: Ξεκίνησαν – μα δε θα φτάσουν ποτέ! Η χρήση της παύλας δείχνει απότομη αλλαγή ή ανακολουθία στη φράση, π.χ.: Είδα το Μιχάλη προχθές – ο Γιάννης ήταν στο τηλέφωνο.
Η παύλα είναι δυνατό να χρησιμοποιηθεί στο τέλος μιας παραγράφου, αμέσως μετά την τελεία, δηλώνοντας ότι έχει ολοκληρωθεί ένα θέμα, μια νοηματική ενότητα. (Σημείωση: Από εδώ βγήκε και η φράση: «τελεία και παύλα», δηλαδή τελείωσε τελείως το ζήτημα.)
Επίσης, η παύλα μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε διάλογο, όταν διακόπτεται απότομα ο λόγος, σε αντίθεση με τα αποσιωπητικά, που δηλώνουν κυρίως: παύση, αποσιώπηση, αμηχανία κτλ.:
– Μπορώ να σας μιλή–
– Σταμάτα! Δεν σου επιτρέπω να μιλάς!

Παρένθεση [ (  ) ] Διπλή παύλα ( –   – ) Κοινό γνώρισμα και των δύο σημείων στίξης είναι ότι οι λέξεις που περικλείονται σ’ αυτά παρουσιάζουν, κατά τη γνώμη μας, λιγότερο ενδιαφέρον. Έχουν όμως και διαφορές μεταξύ τους, τις ακόλουθες:Η παρένθεση χρησιμεύει για να περικλείσει και ν’ απομονώσει λέξη ή φράση ολόκληρη που επεξηγεί ή συμπληρώνει τα λεγόμενα, π.χ.: «Ο Όμηρος (Οδύσσεια 490) εξυμνεί τη ζωή.»  «Το αυτοκίνητο (σαράβαλο) αγκομαχούσε στον ανήφορο…» Παρένθεση χρησιμοποιούμε και μετά από μια περίοδο. Στις περιπτώσεις αυτές προηγείται άνω τελεία ή άλλο σημείο στίξης, π.χ.: «Θέλουν, μα δε βολεί να λησμονήσουν· (Μαβίλης).»  «–Φοβάμαι κάτι χειρότερο! (φεύγουν από τη σκηνή).»
Η παρένθεση επίσης χρησιμεύει για να περικλείσει λέξεις ή φράσεις που μπορούν να παραλειφθούν. Αυτό συχνά το πετυχαίνομε και με τα κόμματα. Η παρένθεση πρέπει να χρησιμοποιείται στην περίπτωση αυτή, όταν τα παρένθετα λόγια αποχωρίζονται καθαρά στο νόημα και στη διατύπωση από το υπόλοιπο κείμενο και δεν υπάρχει σ’ αυτό λέξη που αναφέρεται στα λόγια μέσα στην παρένθεση.
Μέσα σε παρένθεση αναγράφονται οι παραπομπές: «Το γράμμα αποκτείνει, το δε πνεύμα ζωοποιεί», είπε ο Παύλος· (Προς Κορινθίους Β’ 3.6).
Η παρένθεση μπορεί ν’ ακολουθεί ή και να έχει κατόπι της άλλη στίξη, ιδίως κόμμα. Μπορεί και ν’ αρχίζει με κεφαλαίο γράμμα. Η τελεία  μπαίνει πριν κλείσει η παρένθεση όταν η παρένθεση αρχίζει με κεφαλαίο.
Η διπλή παύλα χρησιμοποιείται για να απομονωθεί μέρος της φράσης, όπως γίνεται και στην παρένθεση. Αυτό γίνεται ιδίως όταν όταν το μέρος αυτό δεν είναι τόσο δευτερότερο ώστε να κλειστεί σε παρένθεση. Το κλείσιμό του μέσα σε κόμματα θα μπορούσε να προκαλέσει ασάφεια, π.χ.: «Ο πατέρας μου –ελαφρύ το χώμα που τον σκέπασε– δεν ήθελε να με κάνει βοσκό.»
Αγκύλες [  ] Χρησιμοποιούνται για ν’ απομονωθεί μια ένδειξη που βρίσκεται ήδη σε παρένθεση.
Εισαγωγικά ( «  » )







Τα εισαγωγικά σημειώνονται στην αρχή και στο τέλος παραθεμάτων: Μου είπε: «Δε σε ξέρω καθόλου». Επίσης όταν αναφέρομε λέξεις ή φράσεις που δεν ανήκουν στην κοινή γλώσσα ή που παίρνουν ένα ιδιαίτερο νόημα ή απόχρωση νοήματος στο λόγο μας: οι παλαιότεροι χρησιμοποιούσαν τη λέξη «σπουδαίος» με διαφορετικό νόημα· σήμαινε το μορφωμένο, το λόγιο. Τίτλοι βιβλίων, θεατρικών έργων, ονόματα πλοίων, εφημερίδων, επιγραφές κτλ., τοποθετούνται μέσα σε εισαγωγικά.
Ύστερα από τα εισαγωγικά σημειώνεται, όταν χρειάζεται, η τελεία και η επάνω τελεία. Το κόμμα δε σημειώνεται, εκτός όταν με το κλείσιμο των εισαγωγικών τελειώνει φράση που απαιτεί κόμμα, π.χ.: «Είναι δυο η ώρα» είπε η Μαρία «τα μαγαζιά θα έχουν κλείσει».
Το ερωτηματικό και το θαυμαστικό σημειώνονται μέσα από τα εισαγωγικά του τέλους ( εκτός κι αν δεν ανήκουν στο κείμενο το κλεισμένο μέσα στα εισαγωγικά, και τότε μπαίνουν έξω από τα εισαγωγικά).
Όταν το κείμενο των εισαγωγικών συνεχίζεται και σε καινούργια παράγραφο, ξανασημειώνομε στην αρχή της τα εισαγωγικά του τέλους (»), ενώ η προηγούμενη παράγραφος κλείνει χωρίς εισαγωγικά.
Στη θέση των εισαγωγικών μπορούν να χρησιμοποιηθούν τα παλιότερα πνεύματα δασεία και ψιλή, μονά ή διπλά ανεστραμμένα (‘ ’ ή “ ”), κυρίως όταν χρειάζεται να υπογραμμιστεί μια λέξη ή φράση, που βρίσκεται ήδη μέσα σε εισαγωγικά.
Όταν ένα τμήμα κειμένου που βρίσκεται μέσα σε εισαγωγικά περιλαμβάνει λέξεις ή προτάσεις που πρέπει να κλειστούν σε άλλα εισαγωγικά, τότε χρησιμοποιούμε τα «ανωφερή εισαγωγικά» ή «διπλά κόμματα» (“ ” ή “ „).
Τα εισαγωγικά δεν είναι απαραίτητο να χρησιμοποιηθούν σε λέξεις που τυπώνονται με διαφορετική γραμματοσειρά. Αυτό συνήθως εφαρμόζεται στις περιπτώσεις παράθεσης μίας λέξης ή ενός τίτλου βιβλίου κτλ.
Εισαγωγικά επίσης χρησιμοποιούμαι στους διαλόγους, όταν δεν γίνεται χρήση της παύλας (για να διακρίνονται τα πρόσωπα):
«Τι είναι η ζωή;» μονολόγησε ο γερο-Θόδωρος.
«Ένα ποτήρι νερό» συμπλήρωσε ο Γιάννης.

Όταν στους διαλόγους χρησιμοποιούνται παύλες, παραθέτουμε σε εισαγωγικά τους εσωτερικούς διαλόγους· δηλαδή, τα λόγια που σκέφτονται ή ανακαλούν τα πρόσωπα των διαλόγων:
– Περάστε, κύριε Γιώργο. Εδώ έχει δροσιά.
«Είναι καλύτερα να περάσω τώρα» σκέφτηκε ο κυρ-Γιώργος.
–Φχαριστώ κυρα-Φρόσω, έρχομαι.
Ομοιωματικά ( » ) Σημειώνονται για να μην επαναληφθεί λέξη που γράφτηκε ακριβώς στο ίδιο σημείο της προηγούμενης σειράς γραπτού κειμένου.
Θαυμαστικό ( ! ) Χρησιμοποιείται ύστερα από ένα επιφώνημα ή μια έκφραση που δηλώνει θαυμασμό, προσταγή, χαρά, ελπίδα, φόβο, ένα ξαφνικό αίσθημα, πάθος ή άλλο συναίσθημα, π.χ.: Ζήτω! Μακάρι! Πήγαινε! Ντροπή! Ίσια το τιμόνι! πρόσταξε ο πατέρας.Το θαυμαστικό που δηλώνει ειρωνεία ή που σημειώνεται για να υπογραμμιστεί κάτι απίστευτο ή ανόητο, και που αναφέρεται σε λέξη μόνο της πρότασης, το βάζομε σε παρένθεση, π.χ.: Λέει πως ανέβηκε σε μια ώρα(!) στον Όλυμπο.– Η Σούλα είναι σπουδαία(!) νοικοκυρά. Σημειώνουμε θαυμαστικό και σε προτάσεις ερωτηματικού τύπου αλλά πραγματικά επιφωνηματικές, π.χ.: Που καταντήσαμε! Και πιστεύεις κι εσύ τέτοια πράματα!
Το θαυμαστικό σημειώνεται μέσα από τα εισαγωγικά όταν ανήκει στα λόγια που κλείνονται σ’ αυτά, και έξω από αυτά όταν ανήκει στο κείμενο που εισάγει τα ξένα λόγια, π.χ.: «Ζήτω η Ελλάδα!» βροντοφώναξε.– Και ποιος δε θυμάται του Λεωνίδα το «μολών λαβέ»!
Η λέξη ύστερα από θαυμαστικό (εκτός όταν αυτό συνοδεύει ένα επιφώνημα) γράφεται με κεφαλαίο στην αρχή. Συνεχίζομε με μικρό γράμμα, όταν η συνέχεια συνδέεται άμεσα με τα προηγούμενα: «Ίσια τα πανιά!» πρόσταξε ο καπετάνιος.
Όταν η επιφωνηματική πρόταση αρχίζει από επιφώνημα, παραλείπουμε συνήθως από αυτό το θαυμαστικό: Αχ, και να φυσούσε λίγο!
Τα επιφωνήματα που παρατείνουν το τελευταίο φωνήεν, γράφονται κιόλας έτσι, π.χ.: άαα! ήταν φανταστικό!, έεε! πρόσεχε!, ώωω! την πατήσαμε!, άααχ!, πωπώωω!, όφουουου!, όχουουου!, άουουου! κτλ.
Το θαυμαστικό και τα άλλα σημεία της στίξης:
Για το θαυμαστικό ισχύουν τα ίδια που ισχύουν για το ερωτηματικό.
Ερωτηματικό ( ; ) Τοποθετείται στο τέλος κάθε ευθείας ερωτηματικής πρότασης, π.χ.: Θα πάμε για καφέ;– Είναι καλός χτίστης ο Γιάννης;Η πλάγια ερώτηση δε χρειάζεται ερωτηματικό, π.χ.: Με ρώτησε γιατί δεν τον περίμενα.– Δεν έμαθα που πήγε. Τοποθετημένο μετά μια λέξη, σε παρένθεση, δηλώνει ειρωνεία ή αμφιβολία ή αμφισβήτηση, π.χ.: Περηφανευόταν πως ήταν ο καλύτερος(;) κυνηγός.
Σε σειρά από ερωτήσεις σημειώνεται το ερωτηματικό μόνο στην τελευταία, όταν οι ερωτήσεις απαιτούν την ίδια απάντηση: Θέλεις να μείνεις μόνος, να υποφέρεις, να καταντήσεις αλκοολικός; Αλλά: Γιατί άργησες; πού ήσουν; τι έκανες; (Παρατήρηση: στην περίπτωση μικρών προτάσεων δεν είναι αναγκαίο το πρώτο γράμμα μετά το ερωτηματικό να είναι κεφαλαίο. Αλλά: Μάνα τι έχεις και βογκάς; Τι κακό σου ‘καμε ο γιος σου; Σε παράκουσε, λόγο σου αντιγύρισε ποτέ;
Οι διμερείς (ή πολυμερείς) ερωτήσεις παίρνουν ερωτηματικό στο πρώτο μέρος και τελεία στο δεύτερο, που διαζευγνύετε από το πρώτο, π.χ.: Έρχεσαι σα φίλος; ή σαν εχθρός.– Αυτό είναι κουνουπίδι; είναι λάχανο; ή είναι μπρόκολο.
Το ερωτηματικό σημειώνεται μέσα από τα εισαγωγικά όταν ανήκει στα λόγια που κλείνονται σ’ αυτά, και έξω από αυτά όταν ανήκει στο κείμενο που εισάγει τα ξένα λόγια, π.χ.: «Πού πάμε;» βροντοφώναξε.– Ποιος είπε το «μολών λαβέ»;
Η λέξη ύστερα από ερωτηματικό γράφεται με κεφαλαίο στην αρχή. Συνεχίζομε με μικρό γράμμα, όταν η συνέχεια συνδέεται άμεσα με τα προηγούμενα: «Είστε καλά;» ξαναρώτησε και έφυγε, κλείνοντας την πόρτα πίσω του.
Το ερωτηματικό και τα άλλα σημεία της στίξης:
  • Δεν μπαίνει ποτέ κόμμα μετά από ερωτηματικό: – Πάλι πήρες άδεια από τη σημαία; με ρώτησε γελώντας πονηρά.
    Παρατήρηση: η ίδια πρόταση μπορεί να γραφεί ισοδύναμα με τη χρήση του κόμματος, αλλά χρησιμοποιώντας εισαγωγικά: «Πάλι πήρες άδεια από τη σημαία;» με ρώτησε γελώντας πονηρά.
  • Το ερωτηματικό σημειώνεται μέσα στην παρένθεση, στα εισαγωγικά, τις διπλές παύλες κτλ., μόνον όταν ολόκληρη η ευθεία ερώτηση είναι παρενθετική: Μας άφησε να σκεφτόμαστε διάφορα (μήπως ήταν κι η πρώτη φορά;), πριν μας εξηγήσει …
  • Όταν υπάρχουν αποσιωπητικά, το ερωτηματικό σημειώνεται πριν από αυτά:
    – Είναι λογικό να μη μας λέει τίποτα;
  • Όταν υπάρχουν εισαγωγικά, το ερωτηματικό μπαίνει  μέσα σ’ αυτά, εκτός κι αν δεν ανήκει στο κείμενο που βρίσκεται μέσα σ’ αυτά: «Τι καιρό κάνει σήμερα;» με ρώτησε η Μαρία.
    Αλλά: Σε ρώτησε πράγματι «Τι καιρό κάνει σήμερα;»; Η Μαρία με ρώτησε: «Τι καιρό κάνει σήμερα;».
Αποσιωπητικά ( … )
… = Alt+0133
Τα αποσιωπητικά σημειώνονται όταν δεν τελειώνουμε τη φράση. Επίσης όταν σε παράθεμα από συγγραφέα παραλείπομε ένα τμήμα φράσης ή και φράσεις ολόκληρες· στις περιπτώσεις αυτές τα αποσιωπητικά τοποθετούνται μέσα σε αγκύλες: Για την απάντηση στο ερώτημα των εξετάσεων, δείτε στη σελίδα 41 του βιβλίου την παράγραφο: «Από τη σοβαρότητα [...] είναι επανάσταση των ιδεών.».Με τα αποσιωπητικά δηλώνεται επίσης θαυμασμός, ειρωνεία, συγκίνηση, φόβος, δισταγμός, ντροπή, περιφρόνηση, απειλή κτλ., για όσα θα σημειωθούν αμέσων κατόπιν, π.χ.: «Μην ξανάρθεις αδιάβαστος, γιατί…»  «Κι έπειτα… έπειτα όλα τέλειωσαν.» Aποσιωπητικά σημειώνομε, σ’ ορισμένες περιπτώσεις, και μετά από θαυμαστικό ή ερωτηματικό, στις περιπτώσεις αυτές δείχνουν ένα σταμάτημα στην ομιλία, π.χ.: «Και τι δε θα ‘κανα! … Φτάνει να μ’ άφηνες.» «Πώς μας θωρείς ακίνητος; …»
Αποσιωπητικά χρησιμοποιούμε και στην περίπτωση δισταχτικής ομιλίας, χωρίς ν’ αποσιωπούμε τίποτα, προκειμένου να τονιστούν εκείνα που θ’ ακολουθήσουν.
Σημείωση: Η αγγλική ονομασία των αποσιωπητικών (ellipsis) και ο αντίστοιχος δεκαδικός κωδικός ASCII, μου υποδείχθηκαν από τον Σεμπαστιάν Νικολάου (www.sebdesign.eu), τον οποίο και ευχαριστώ.
Σταυρός ( † )
Συχνά συνοδεύει τη χρονολογία θανάτου ενός προσώπου.
Αστερίσκος ( * ) Στο τέλος μιας λέξης δηλώνει παραπομπή σε υποσημείωση κειμένου. Σε φιλολογικά κείμενα στην αρχή μια λέξης δηλώνει ότι η λέξη είναι υποθετική. Κοντά σε μια χρονολογία δηλώνει τη γέννηση ενός προσώπου.
Ενωτικό ( – ) Βάζουμε ενωτικό στο τέλος της αράδας όταν η λέξη δε χωράει ολόκληρη και θα πρέπει να συλλαβιστεί.Σημειώνεται ενωτικό συνήθως σε μακρόσυρτες συνθέσεις λέξεων: κοινωνικο-οικονομικός. Απαραίτητο είναι όταν σε περίπτωση βραχυλογίας χρησιμοποιούνται δύο παράλληλες λέξεις: πρωί-βράδυ, μέρα-νύχτα. Βάζουμε ενωτικό ύστερα από τα προταχτικά: αγια-, αϊ-, γερο-, γρια-, θεια-, κυρα-, μαστρο-, μπαρμπα-, παπα-, χατζη-, όταν πάνε μπροστά από κύριο όνομα, π.χ.: αγια-Μαρίνα, αϊ-Γιώργης, γερο-Δήμος, κυρα-Ρήνη, μαστρο-Νικόλας, μπαρμπα-Γιάννης, παπα-Κωστής κτλ. Οι προταχτικές λέξεις δεν παίρνουν τόνο.
Χρησιμοποιούμε ενωτικό στην απαρίθμηση ή παράθεση σταθμών δρομολογίων, π.χ.: Η γραμμή Ηρακλείου – Χανίων. Το ταξίδι Πειραιά – Ηράκλειο διαρκεί δέκα ώρες.
Τοποθετούμε ενωτικό στα σύνθετα παραθετικά, δηλαδή σε ονοματικά σύνολα που αποτελούνται από δύο ομοιόπτωτες λέξεις με ιδιαίτερη σημασιολογική σημασία, π.χ.: ταξίδι-αστραπή, λέξη-κλειδί, πλοίο-φάντασμα κτλ.
Στις περιπτώσεις ελληνικών ή ξενικών κυρίων ανθρωπονυμικών ονομάτων που αποτελούνται από δύο μικρά ονόματα, σημειώνεται το ενωτικό μόνο όταν χρησιμοποιούνται και τα δύο μαζί για να προσδιορίσουν τον ίδιο άνθρωπο: Ζακ-Υβ Κουστό, Αντρέ-Μαρί Αμπέρ, Άννα-Μαρία κτλ. Αντίθετα, όταν υπάρχουν δύο μικρά ονόματα τα οποία δεν χρησιμοποιούνται ταυτόχρονα, τότε το ενωτικό δε σημειώνεται: Αντώνιος Εμμανουήλ Κατακουζηνός, Ηλέκτρα Ελένη Μαυρογένη· αλλά, Γεώργιος-Αλέξανδρος Μαγκάκης.
Το ενωτικό χρησιμοποιείται σ’ όλες τις περιπτώσεις των ελληνικών ονομάτων με δύο επώνυμα: Θανάσης Πετσάλης-Διομήδης, Κατερίνα Περισυνάκη-Κουτρούλη.
Βάζουμε ενωτικό σε εμπορικούς τίτλους ή επωνυμίες επιχειρήσεων, π.χ.: Αγραφιώτης – Πουρνάρας και Σία.
Το ενωτικό σημειώνεται στο τέλος ή στην αρχή ενός γλωσσικού τύπου, για να δειχτεί πως αυτός δε γράφεται ολόκληρος: μονο-, δηλαδή λέξεις που αρχίζουν από το μονο.
Σημειώνουμε το ενωτικό σε φράσεις που λειτουργούν ως ένα όνομα: το σ’ αγαπώ-σε-μισώ, ο φίλος μου ο Αυτός-που-γίνεται-τύφλα κτλ.
Δεν παίρνουν ενωτικό τα κυρ, πάτερ και καπετάν, π.χ:: ο κυρ Αντώνης, ο πάτερ Γεώργιος, ο καπετάν Μιχάλης κτλ.
Το ενωτικό ανάμεσα σε όμοιες λέξεις συνήθως αποφεύγεται, π.χ.: Προχώρα σιγά σιγά. Περπατούσαμε άκρη άκρη στο δρόμο.
Υποδιαστολή ( , ) Σημειώνεται στην αναφορική αντωνυμία ό,τι (= καθετί) και στο χρονικό σύνδεσμο ό,τι (= μόλις): ό,τι μου πεις θα το κάμω.–  Ό,τι ήρθε.Σ’ ένα δεκαδικό αριθμό χωρίζει το ακέραιο μέρος από το δεκαδικό: (3,14).
Απόστροφος ( ‘ ) Σημειώνεται στην έκθλιψη: απ’ αυτά· στην αφαίρεση: μου ‘πε· στην αποκοπή: φέρ’ το.
Παράγραφος ( § )
Δηλώνεται μικρή διακοπή στο λόγο, ιδίως όταν ο λόγος προχωρεί σε διαφορετικό κύκλο ιδεών. Η έναρξη παραγράφου δηλώνεται με αλλαγή σειράς, και το ξεκίνημα της γραφής λίγο πιο μέσα από τη συνηθισμένη αρχή της σειράς.
Συν, πλην ( ± )
Όταν βρίσκεται κοντά σε μια χρονολογία, σημαίνει το περίπου, τη μη βεβαιότητα σε σχέση με τη χρονολογία.
Αριθμοί και σημεία στίξης Το κόμμα χρησιμοποιείται για να χωρίζει τις ακέραιες μονάδες από το δεκαδικό μέρος του αριθμού. Οι πολυψήφιοι αριθμοί παριστάνονται ανά ομάδες τριών ψηφίων· κάθε ομάδα τριών ψηφίων χωρίζεται από την προηγούμενη ή την επόμενη με σταθερό ημιδιάστημα . Τα δεκαδικά ψηφία δεν χωρίζονται μεταξύ τους. Εναλλακτικά, στη  θέση του ημιδιαστήματος μπορεί να χρησιμοποιηθεί η τελεία. Για παράδειγμα:Η απόσταση μεταξύ αυτών των δύο περιοχών είναι 1 256 456,1256 μέτρα. Το βάρος του χαμένου φορτίου ήταν 2.526.253,145 κιλά. Ο διαχωρισμός σε ομάδες των τριών ψηφίων δεν συνηθίζεται στην περίπτωση των χρονολογιών. Για παράδειγμα:
Η Επανάσταση του 1821. Η καταστροφή του συντελέστηκε το 4500 π.Χ. Η περιοχή κατοικήθηκε πολύ πριν το 10500 π.Χ.







































Πηγές:1. Οδηγός της νεοελληνικής γλώσσας, επιμ. Άννα Ιορδανίδου, εκδόσεις Πατάκη.
2. Χανδριώτης, Ελλάδιος, Προφορά και στίξη, Λευκωσία 1972.
3. Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη – Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Νεοελληνική Γραμματική (της Δημοτικής), Θεσσαλονίκη 1973.
4. Ελληνικό Λεξικό, Τεγόπουλος-Φυτράκης.
5. Υπηρεσία Εκδόσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Διοργανικό εγχειρίδιο σύνταξης κειμένων, http://eur-op.eu.int/general/el/code_el.htm
6. Σακελλαρίου, Χάρης, Κλιτικό λεξικό δημοτικής, εκδόσεις Ι. Σιδέρης, Αθήνα.
7. Κριαράς Εμμανουήλ, Νέο ελληνικό λεξικό της σύγχρονης δημοτικής γλώσσας, Εκδοτική Αθηνών

Πηγή:http://blogs.sch.gr/stratilio